Μικροί [υπό καταστροφή] νησιωτικοί υγρότοποι

Συνεχιζόμενα οικολογικά εγκλήματα κατά της φύσης και της κοινής λογικής. 

Μια προσπάθεια καταγραφής τους.

Οι υγρότοποι αναγνωρίζονται διεθνώς ως οικότοποι ξεχωριστής οικολογικής αξίας. Το 40% όλων των ειδών του πλανήτη ζει και αναπαράγεται σε υγρότοπους! Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, με το ιδιαίτερο γεωγραφικό τοπίο και τον έντονο κατακερματισμό, η αξία τους είναι ακόμα μεγαλύτερη, ειδικά όταν πρόκειται για μικρούς υγρότοπους που βρίσκονται διάσπαρτοι στον νησιωτικό χώρο, καθώς αποτελούν «καταφύγια ζωής» για πολλά είδη φυτών και ζώων.

Κι όμως, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε μεσογειακό επίπεδο, η σημασία αυτών των οικολογικών «διαμαντιών» παραγνωριζόταν για χρόνια. Οι ισχυρές πιέσεις από την ανάπτυξη του τουρισμού, η ανεπάρκεια των μηχανισμών προστασίας του περιβάλλοντος και η άγνοια των αρμόδιων αρχών και των πολιτών για την αξία αυτών των οικοσυστημάτων, είχαν ως αποτέλεσμα την υποβάθμισή τους μέσω εκχερσώσεων, επιχωματώσεων, δόμησης, διάνοιξης δρόμων, καθώς και περιορισμού ή αποστέρησης της τροφοδοσίας τους με νερό.

Στο άρθρο μας σταχυολογούμε 20 + 1 μόνο περιπτώσεις καταστροφής τέτοιων μικρών νησιωτικών υγροτόπων, από τους 824(!) που έχουν καταγραφεί και παρά την θεσμική προστασία που έχουν καταστρέφονται, τις περισσότερες φορές από τους ίδιους τους θεσμούς.

Με αφορμή την πρόσφατη ανάκληση Οικοδομικής Άδειας για περιβαλλοντική υποβάθμιση προστατευόμενου παράκτιου υγρότοπου στην Πάρο (φωτογραφία εξωφύλλου του άρθρου μας) ξεκινήσαμε να καταγράφουμε παρόμοιες περιπτώσεις επεμβάσεων εντός των θεσμοθετημένων ορίων των προστατευόμενων αυτών περιοχών. Δυστυχώς οι περιπτώσεις είναι δεκάδες και εδώ θα αναφερθούμε σε μερικές μόνο. Να σημειώσουμε ότι ακόμα και η οριοθέτηση των υγροτόπων πολλές φορές δεν ακολούθησε αυστηρά οικολογικά κριτήρια αλλά μια υπάρχουσα δεδομένη κατάσταση, γεγονός που σημαίνει ότι τα φυσικά και ιστορικά όρια του υγροτόπου δεν ταυτίζονται απαραιτήτως με την οριοθέτηση τους.

Σχετικά με την υπόθεση της Πάρου, μπορείτε να δείτε περισσότερα στην ιστοσελίδα του Συνηγόρου του Πολίτη πατώντας εδώ. Ξεκινάμε λοιπόν.

1. PAR001 - Έλος Κολυμπήθρες στην Πάρο

Παραμένουμε στο νησί της Πάρου και μεταφερόμαστε στον υγρότοπο Έλος Κολυμπήθρες όπου φαίνεται ότι εντός των ορίων του υγροτόπου έχουν χτιστεί υπερπολυτελή ξενοδοχεία.

2. PAR003 - Αλυκή Αγκαιριάς στην Πάρο

Στην Αλυκή Αγκαιριάς στην Πάρο κατάφεραν και εκεί εντός ορίων του υγροτόπου να σηκώσουν οικοδομή στο βόρειο τμήμα.

3. PAR006 - Έλος Χρυσής Ακτής στην Πάρο

Εντός του υγροτόπου Έλος Χρυσής Ακτής στην Πάρο ανεγέρθηκε και εδώ μεγάλο τουριστικό κατάλυμα. 

4. NAX001 - Αλυκή στη Νάξο

Μια εμβληματική περίπτωση καταπάτησης αποτελεί το αεροδρόμιο της Νάξου το οποίο σχεδόν στην ολότητα του βρίσκεται εντός της οριοθετημένης ζώνης της Αλυκής του νησιού.

5. NAX006 - Εκβολή Πηγών Σκουληκαριάς / Αμίτι στη Νάξο

Στην Εκβολή Πηγών Σκουληκαριάς / Αμίτι στη Νάξο έχουν ανεγερθεί και εκεί οικοδομές εντός της οριοθετημένης ζώνης.

6. NAX008 - Εκβολές Μυλοπεράματος / Αμπράμ στη Νάξο

Στις Εκβολές Μυλοπεράματος / Αμπράμ στη Νάξο οικοδομές και μάντρες έχουν μπει εντός ζώνης και η κύρια πορεία του ρέματος έχει γίνει δρόμος.

7. IOS003 - Έλος Παππά στην Ίο

Στο έλος Παππά στην Ίο έχουμε μια ακόμα εμβληματική περίπτωση διαχρονικών καταστροφών, οι οποίες έχουν ουσιαστικά ακυρώσει τον υγρότοπο, για την οποία έχουμε γράψει ειδικό άρθρο. Διαβάστε εδώ.

8. AMO004 - Έλος Κάτω Κάμπου στην Αμοργό

Στο Έλος Κάτω Κάμπου στην Αμοργό οι χρήσεις γης μόνο υγροτόπου δεν είναι και το συγκεκριμένο έλος έχει αντικατασταθεί από καλλιεργήσιμες εκτάσεις και δρόμους.

9. LER002 - Έλος Γούρνας στην Λέρο

Στο Έλος Γούρνας στην Λέρο έχουν διαμορφωθεί χώροι δημόσιου πάρκου μην λαμβάνοντας υπόψιν το μικροτοπίο και την λειτουργία του έλους.

10. LER001 - Έλος Αγ. Κιουράς ή Παρθενίου στη Λέρο 

Στο Έλος Αγ. Κιουράς ή Παρθενίου στη Λέρο το μισό έλος καλλιεργείται ενώ είναι ασφυκτικές οι πιέσεις γύρω του από δρόμους και το πάρκινγκ των σκαφών.

11. KYN001 - Έλος Λουτρών στη Κύθνο

Για το Έλος Λουτρών στη Κύθνο τι να πρωτοπούμε; Πέρα από την προβληματική οριοθέτηση που έγινε και με μη οικολογικά κριτήρια, η οριοθετημένη περιοχή περιλαμβάνει οικοδομές, δρόμους, έργα διευθέτησης και μπαζώματα. 

12. SKR001 - Έλος Καλαμίτσα στη Σκύρο

Στο Έλος Καλαμίτσα στη Σκύρο παρατηρούμε ακριβώς στο κέντρο του έλους οικοδομές ενώ δεν λείπουν τα  χωράφια και οι δρόμοι.

13. SKR003 - Εκβολή ποταμού Κηφισσού στη Σκύρο

Στην Εκβολή του ποταμού Κηφισσού της Σκύρου οι πιέσεις είναι αφόρητες ενώ εκεί γίνεται μια μάχη για να διασωθεί ο ποταμός σε φυσική κατάσταση και να μην γίνει ένας ανοιχτός αγωγός ομβρίων.

14. SKI002 - Λιμνοθάλασσα Αγίου Γεωργίου ή Λίμνη Σκιάθου

Η Λιμνοθάλασσα Αγίου Γεωργίου ή Λίμνη Σκιάθου έχει μειωθεί σχεδόν στα 2/3 για να χωρέσει το αεροδρόμιο του νησιού.

Παραθέτουμε και το όριο του αεροδρομίου (κίτρινο χρώμα) με υπόβαθρο τα ιστορικά όρια της λίμνης για του λόγου το αληθές.

15-16. LEM007 - Κόλπος Μούδρου -Αεροδρόμιο 1 και LEM041 - Κόλπος Μούδρου - Αεροδρόμιο 2 στη Λήμνο

Στον Κόλπο του Μούδρου στη Λήμνο το αεροδρόμιο του νησιού, όπως στη Νάξο και στη Σκύρο, τοποθετήθηκε εντός υγροτόπων και εκβολών ρεμάτων. Ακόμα όμως και ο εναπομείναν χώρος μόνο υγρότοπο δεν θυμίζει.

17. LEM055 - Πεδίο βολής Ατσικής στη Λήμνο

Το Πεδίο βολής Ατσικής στη Λήμνο, όπως προδίδει και το όνομα του συγκεκριμένου υγροτόπου, τμήμα του έχει γίνει πεδίο βολής, ακυρώνοντας έτσι τον οικολογικό του ρόλο.

18. KER015 - Λιμνοθάλασσα Χαλικιόπουλου στην Κέρκυρα

Η Λιμνοθάλασσα Χαλικιόπουλου στην Κέρκυρα αποτελεί άλλη μια εμβληματική περίπτωση καταπάτησης υγροτόπου, αρκετά μεγάλου και σημαντικού από το αεροδρόμιο του νησιού.

19. KER016 - Εκβολή Ποταμού στην Κέρκυρα

Στην Κέρκυρα και πάλι όπου έχουμε πολλαπλές καταπατήσεις υγροτοπικών τοπίων, παρατηρούμε ότι ο βιολογικός έχει τοποθετηθεί στις εκβολές του Ποταμού.

20-21. KER018 - Έλος μαρίνας Γουβιών και KER044 - Έλος Κοντοκαλίου στην Κέρκυρα

Κλείνουμε την εικοσάδα μας συν ένα με την περίπτωση του Κοντοκαλίου στην Κέρκυρα όπου όλη Μαρίνα έχει τοποθετηθεί μέσα στον πάλαι ποτέ υγρότοπο. 

Ουσιαστικά οι δυο υγρότοποι ήταν ένας όπως φαίνεται στην ιστορική αεροφωτογραφία που παραθέτουμε αμέσως μετά. 

Στην τελευταία αεροφωτογραφία που παραθέτουμε φαίνονται τα ιστορικά όρια του υγροτόπου σε σχέση με την σημερινή πλήρως αλλαγμένη κατάσταση της περιοχής. 

___________________________________________________________________________________

Έρευνα:

Θεοδοσόπουλος Δημήτριος, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε>Μ.Π.

Πηγές:

1.https://www.ygrotopio.gr/general/search.php?lang=el&action=map

2.https://www.synigoros.gr/el/category/default/post/synopsh-diamesolabhshs-or-anaklhsh-oikodomikhs-adeias-kai-periballontikh-ypoba8mish-prostateyomenoy-paraktioy-ygrotopoy-sthn-paro?fbclid=IwY2xjawJbWQZleHRuA2FlbQIxMAABHRfv2r_sp8Vx6fzK22A_1BL3W77NltOWfd8-EKYAo9Hft7e5fV7HsTXuFg_aem_2uefsJ_fgHnMI-Z99VewYQ