Ο Ναός της Ειλειθυίας, ο Άγιος Ελευθέριος και τα εντοιχισμένα αρχαία ανάγλυφα στους τοίχους του // Μέρος Β: Εξέταση των αναγλύφων.

Η θέση του ναού της Ειλειθυίας στο κέντρο των Αθηνών και τα ανάγλυφα αρχαίων ιερών της περιοχής εντοιχισμένα στον Άγιο Ελευθέριο (άλλοτε αφιερωμένο στην Θεοτόκο Γοργοεπήκοο και στον Άγιο Σώζων) γνωστός και ως "Μικρή Μητρόπολη", όπως έμεινε γνωστή η μικρή εκκλησία στο κέντρο των Αθηνών, στην πλατεία Μητροπόλεως.

-
Μέρος Β: Εξέταση των αναγλύφων

Εισαγωγή

Στο Α' μέρος της έρευνας εξετάσαμε την ιστορία του ιερού χώρου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στο παρόν άρθρο και Β' μέρος της έρευνας εξετάζουμε λεπτομερώς τα ανάγλυφα του εξωτερικού διακόσμου.

Εξέταση του ανάγλυφου διακόσμου  

Για την εξέταση των αναγλύφων πραγματοποιήσαμε φωτογράφηση του Ναού και δημιουργία ορθοεικόνων κάθε πλευράς. 

Στην συνέχεια εντοπίσαμε τις ανάγλυφες παραστάσεις σε κάθε πλευρά και βρήκαμε σύνολο 90 οι οποίες βρίσκονται:

- 22 στην Ανατολική Όψη

- 26 στην Βόρεια 

- 21 στην Νότια και 

- 21 στην Δυτική

Δυτική πλευρά - Κεντρική είσοδος

Σχηματική Όψη Δυτικής πλευράς

Δυτική όψη - πλάγια λήψη

Η Δυτική πλευρά, που περιλαμβάνει και την κεντρική είσοδο στον Ναό έχει ένα χαρακτηριστικό ανάγλυφο πάνω από την θύρα εισόδου το οποίο είναι μοναδικό στο είδος του. Πρόκειται για ένα σκαλισμένο αρχαϊκό ημερολόγιο, το οποίο είναι το μοναδικό σωζόμενο στο είδος του.

Η θέση του ανάγλυφου ημερολογίου στην Δυτική όψη

Το ανάγλυφο αυτό περιλαμβάνει 29 συνολικά μορφές που απεικονίζουν τους 12 μήνες, τα 12 ζώδια και τις 5 εποχές των αρχαίων. Οι σταυροί σκαλίστηκαν πριν την τοποθέτηση τους στην πρόσοψη του ναού για τον καθαγιασμό τους.

Ανατολική πλευρά

Βόρεια πλευρά

Νότια πλευρά

_________________________________________________________________________________

Κείμενο: 

Θεοδοσόπουλος Δημήτρης, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Έρευνα:
Θησέας Κόκκινος, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Θεοδοσόπουλος Δημήτρης, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Φωτογραφίες πεδίου - Φωτογραμμετρική επεξεργασία εικόνων:

Θησέας Κόκκινος, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Δημοσίευση (Academia): Textured Ortho Views of Panagia Gorgoepikoos Athens

Πηγές:

Άρθρα - Βιβλία:

1. Die mittelbyzantinischen Kirchen Athens, Karl Michel, Adolf Struck, 1906
2. Making Sense of the Spolia in the Little Metropolis in Athens, Bente Kiilerich,  Article  in Arte Medievale, January 2005
3. Βυζαντινή Αθήνα 10ος - 12ος αι., Χαράλαμπος Μπούρας, Μουσείο Μπενάκη, 2010