Nησίδες του Αιγαίου // Γνωριμία με τα Γκαλαπάγκος της Μεσογείου.

Mε αφορμή την πρόσφατη απορριπτική απόφαση του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής για την εγκατάσταση Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας στις προστατευόμενες νησίδες του Ν. Αιγαίου, γνωστές ως «τα Γκαλαπάγκος της Μεσογείου», ένα από τα τελευταία καταφύγια βιοποικιλότητας στην Ευρώπη, παρουσιάζουμε με χάρτες τόσο τα πλάνα των επενδυτών όσο και τις νησίδες τις ίδιες.

Ένα μικρό ιστορικό

Η μάχη για την προστασία των νησίδων κράτησε δύο χρόνια, με την εναντίωση απέναντι σε αυτό το καταστροφικό έργο να είναι καθολική. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, έχοντας αφιερώσει πάνω από 25 χρόνια αδιάλειπτης μελέτης και προστασίας του νησιωτικού χώρου, έθεσε τον αγώνα για τη σωτηρία των νησίδων εξαρχής ως πρώτη προτεραιότητα. Πλήθος φορέων από την περιβαλλοντική και επιστημονική κοινότητα είχαν καταθέσει τις ενστάσεις τους, τόσο κατά τη δημόσια διαβούλευση του έργου όσο και στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και στην απερχόμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ. Οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κυκλάδων και Δωδεκανήσου είχαν απορρίψει με τις τεκμηριωμένες γνωμοδοτήσεις τους το έργο που θα έπληττε ανεπανόρθωτα τις περιοχές ευθύνης τους.

Το αίτημα περιβαλλοντικής αδειοδότησης έγινε από την εταιρία «Κυκλαδίτικα Μελτέμια» του Ομίλου Eunice Energy Group και σύμφωνα με την επίσημη περιγραφή αφορά σε: «Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) συνολικής ισχύος 486 MW (106 Α/Γ) στις 14 ακατοίκητες νησίδες Κούνουποι, Σύρνα, Πλακίδα, Μεσονήσι, Μεγάλο Σοφράνο, Παχειά Ανάφης, Μακρά, Λιάδι, Κίναρος, Λέβιθα, Οφιδούσσα, Κανδελιούσσα, Περγούσσα, Παχειά Νισύρου των Δήμων Νισύρου, Λέρου, Αστυπάλαιας και Ανάφης, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που αποτελείται από τρία (3) ΑΣΠΗΕ, τα συνοδά τους έργα, και τη διασυνδετική Γραμμή Μεταφοράς (υπόγεια και υποβρύχια), 150 kV, με το ΚΥΤ Λαυρίου του Δήμου Λαυρεωτικής, της Περιφέρειας Αττικής».

Πηγή εικόνας: Ιστοσελίδα Eunice Energy Group

Η συγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) που είχε καταθέσει η κατασκευάστρια εταιρεία, μολονότι αναγνώριζαν τα προβλήματα, κατέληγαν σε εκτίμηση «ασθενών» επιπτώσεων. Πρόκειται για μια «επιστημονική και θεσμική λαθροχειρία», επισημαίνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

Η πολυσέλιδη τεκμηρίωση της Ορνιθολογικής αποδόμησε το αφήγημα της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων περί «ασθενών επιπτώσεων» στα θαλασσοπούλια και τον Μαυροπετρίτη.

πηγή εικόνας

Κι αυτό γιατί:

◼ Τίθενται αυθαίρετα κριτήρια και συγκεκριμένα τα 300 μέτρα ως ελάχιστη απόσταση ασφαλείας των Α/Γ από τις αποικίες Μαυροπετρίτη, παρ’ όλο που αυτή η απόσταση δεν τεκμηριώνεται από καμία επιστημονική έρευνα. Τίθενται απολύτως αυθαίρετα, διότι εάν οριζόταν μεγαλύτερη απόσταση δεν θα ήταν εφικτή η χωροθέτησή τους στις μικρές αυτές νησίδες. Η διεθνώς αποδεκτή απόσταση ασφαλείας είναι τουλάχιστον δεκαπλάσια.

◼ Αγνοούνται κρίσιμα δεδομένα λόγω της προχειρότητας της έρευνας. Στις περισσότερες νησίδες αφιερώθηκαν μόνο λίγες ώρες έρευνας. Χτυπητό παράδειγμα είναι η άγνοια για την τεράστια αποικία Αρτέμη στις νησίδες της Ανάφης.

◼ Αγνοούνται ουσιώδη στοιχεία της οικολογίας ειδών. Για παράδειγμα, σημειώνουν ότι οι Αρτέμηδες και οι Μύχοι δεν θα επηρεαστούν επειδή φωλιάζουν «χαμηλά» στις νησίδες, ενώ τα πουλιά κάθε βράδυ πετούν κυκλικά σε πυκνές συγκεντρώσεις πάνω από αυτές.

◼ Χρησιμοποιούνται άσχετα και αστήρικτα με τις προδιαγραφές εκπόνησης των ΜΠΕ και ΕΟΑ επιχειρήματα, όπως η «οικονομική ανάπτυξη» και οι «εθνικοί λόγοι».

Η περίπτωση των νησίδων έρχεται να αναδείξει για πολλοστή φορά τις ελλείψεις και κατ’ επέκταση την αδυναμία του θεσμού της περιβαλλοντικής αδειοδότησης να επιτελέσει τον ρόλο του ως προασπιστής του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας. Η ελληνική νομοθεσία, χωρίς άλλες καθυστερήσεις, πρέπει επιτέλους να εναρμονιστεί με την ενωσιακή, ενσωματώνοντας ως υποχρεωτική την πραγματοποίηση προελέγχου (screening) κατά την εξέταση των έργων στο αρχικό στάδιο της αδειοδότησης. Είναι προφανές πως τέτοιου είδους καταστροφικά έργα θα είχαν ήδη «κοπεί» στο στάδιο του προελέγχου γλυτώνοντας όλους τους εμπλεκόμενους, από τους επενδυτές, τη Διοίκηση, τους περιβαλλοντικούς και επιστημονικούς φορείς έως και την κοινωνία των πολιτών, από πολύ κόπο, χρόνο και πόρους.

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την υπόθεση δείτε στο τέλος του άρθρου τις πηγές.

Η θέση των νησίδων στο Αιγαίο.

Καταρχήν μιλάμε για 21 νησίδες οι οποίες ανήκουν διοικητικά σε τέσσερις δήμους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου:

1. Νησίδες Δήμου Λέρου (5):

Λιάδια (Μεγάλο Λιβάδι και Πλάκα), Κίναρος, Γλάρος, Λέβιθα