Τεχνητά δημιουργημένα ορυκτά από το 3ο Γενικό Λύκειο Αγρινίου // Πως οι μαθητές δημιουργούν τα δικά τους ορυκτά στο εργαστήριο τους // Πως να φτιάξετε το δικό σας ορυκτό.

Τεχνητά δημιουργημένα ορυκτά
από το 3ο Γενικό Λύκειο Αγρινίου.
Πως οι μαθητές δημιουργούν
τα δικά τους ορυκτά στο εργαστήριο τους.
Πως να φτιάξετε το δικό σας ορυκτό.


Λίγα λόγια

Πρόσφατα ενημερωθήκαμε από τον φίλο μας Κωνσταντίνο Μπακολίτσα, σπηλαιολόγο, βιολόγο και δάσκαλο στο 3ο Γενικό Λύκειο Αγρινίου για την επιτυχή δημιουργία ορυκτών με την βοήθεια των μαθητών του, στο εργαστήριο του σχολείου τους. Ο θαυμασμός μας για την επιτυχία αυτή των παιδιών, με τον κατάλληλο συντονισμό του Κώστα, μας ώθησε στο να μάθουμε περισσότερες λεπτομέρειες για το εγχείρημα αυτό, τις οποίες με μεγάλη χαρά και προθυμία μας έδωσε ο Κώστας και τις παρουσιάζουμε στο άρθρο μας. Τον συγχαίρουμε και τον ευχαριστούμε και από εδώ δημοσίως. Μακάρι και άλλοι δάσκαλοι να ακολουθήσουν το φωτισμένο παράδειγμα του Κώστα, έτσι ώστε τα παιδιά στο δημόσιο σχολείο να νιώθουν μέτοχοι, συμμέτοχοι και όχι απλά ωτακουστές και εξεταζόμενοι. Το άρθρο κλείνει με τις συμβουλές του φίλου μας σπηλαιολόγου και τριτοετή φοιτητή Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Πάνου Καρούτσου, για το πως μπορεί να φτιάξει ο καθένας βελονοειδή γύψο στον χώρο του.
*Η φωτογραφία εξωφύλλου είναι το πιο πρόσφατο και φρεσκοδημιουργημένο ορυκτό (2 εβδομάδων) στο σχολικό εργαστήριο του 3ου Λυκείου Αγρινίου (11x9x5 cm)

Μαθητές Λυκείου κατασκευάζουν τα δικά τους ορυκτά στο εργαστήριο του σχολείου τους.

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπακολίτσας.
Βιολόγος, δάσκαλος στο 3ο Γενικό Λύκειο Αγρινίου

Τεχνητά κατασκευασμένα ορυκτά στο εργαστήριο του σχολείου 
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

Είμαστε ένα επαρχιακό δημόσιο σχολείο, το 3ο Γενικό Λύκειο Αγρινίου.

Το σχολικό έτος 2019 μετά από κατάθεση της σχετικής πρότασής μου εγκρίθηκε από την Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα «Γεωλογικά Μνημεία της φύσης. Τα μοναδικά ορυκτά του Ελλαδικού χώρου».


Έτσι αρχίσαμε με τους μαθητές μας να συλλέγουμε με την την  βοήθεια κάποιων φίλων από όλη την Ελλάδα ορυκτών που δεν διέθετα στην δική μου συλλογή.


Ακολούθησε παρατήρηση, φωτογράφηση αυτών και ταξινόμηση–ταυτοποίηση αυτών.


Ασχοληθήκαμε με την μελέτη της ιστορίας ιδιαίτερης σημασίας Γεωτόπων, όπως είναι το Λαύριο και αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε να παρασκευάσουμε κάποια ορυκτά στο εργαστήριο Φυσικών Επιστημών στο οποίο είμαι υπεύθυνος.


Έτσι συγκεντρώσαμε μια σειρά από παλιά αντιδραστήρια τα οποία αντί να τα στείλουμε για καταστροφή – αδρανοποίηση, όπως ορίζει ο νόμος, τα χρησιμοποιήσαμε σαν πρώτη ύλη για τα ορυκτά μας. Δεδομένου του ότι τα οικονομικά μας σαν σχολική μονάδα είναι, όπως των περισσότερων δημόσιων σχολείων μηδενικά, αρκεστήκαμε αποκλειστικά σε ότι διαθέταμε.


Γαλαζόπετρα, αλάτι, Βόρακα, Κυανούν του Μεθυλενίου, Λουγκόλη και κάποιες χρωστικές που μας είχαν περισσέψει από την τελευταία μας σαπωνοποίηση.


Χρησιμοποιήσαμε σαν βάση για να δέσουν οι πιθανοί κρύσταλλοι που θα δημιουργηθούν κρυστάλλους ασβεστίτη από τις δυτικές ακτές της Ακαρνανίας και σεληνίτες από ένα λατομείο κοντά στην πόλη μας.

Μετά από πολλές δοκιμές και αποτυχίες καταφέραμε τελικά κάτι να δημιουργήσουμε, χάρις στο πείσμα των μαθητών μας. 


Ο ενθουσιασμός των μαθητών μας από την Β Λυκείου, που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, ήταν μεγάλος όταν μετά από 2 εβδομάδες περίπου είδαν τα νέα μας «αριστουργήματα».


Αν και Βιολόγος έχω διδάξει Χημεία περισσότερα από 20 χρόνια και έχω αγαπήσει το μάθημα, που τόσες πολλές φορές απωθεί τους μικρούς μας μαθητές, πιθανώς λόγου το ότι το αναλυτικό πρόγραμμα δεν δίνει την δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να αφιερώσει πολλές διδακτικές ώρες στο πείραμα.


Ελπίζουμε το νέο σχολικό έτος να εξασφαλίσουμε πόρους να δοκιμάσουμε νέες φόρμουλες οι οποίες θα μας δώσουν πιο όμορφα και αξιόλογα ορυκτά.


Τεχνητά κατασκευασμένο ορυκτό στο εργαστήριο του σχολείου 
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

Τεχνητά κατασκευασμένο ορυκτό στο εργαστήριο του σχολείου 
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

Τεχνητά κατασκευασμένο ορυκτό στο εργαστήριο του σχολείου
 Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

Τεχνητά κατασκευασμένο ορυκτό στο εργαστήριο του σχολείου 
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

Τεχνητά κατασκευασμένο ορυκτό στο εργαστήριο του σχολείου 
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

Τεχνητά κατασκευασμένο ορυκτό στο εργαστήριο του σχολείου 
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

 Τεχνητά κατασκευασμένο ορυκτό στο εργαστήριο του σχολείου
 Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Μπακολίτσας

Πως μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας ορυκτά;

Γράφει ο Πάνος Καρούτσος
σπηλαιολόγος, φοιτητής γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών

Στην πρώτη φωτογραφία είναι το δείγμα φυσικού βελονοειδούς γύψου από το Λαύριο και οι υπόλοιπες φωτογραφίες ο τεχνητός μας βελονοειδής γύψος που πρόκειται να παρασκευάσουμε.

Φυσικός βελονοειδής γύψος - Λαύριο 
 Φωτογραφία: Πάνος Καρούτσος

Τεχνητός βελονοειδής γύψος 
Φωτογραφία: Πάνος Καρούτσος
 
Τεχνητός βελονοειδής γύψος 
Φωτογραφία: Πάνος Καρούτσος

Για την παρασκευή του τεχνητού βελονοειδή γύψου θέλουμε:

- ασβεστίτη [CaCO3], 
- χαλκανθίτη  [θειούχος χαλκός CuSO4 . 5 H2O]
- νερό [H2O]
- μια λεκάνη 

Ο ασβεστίτης (αγγλ. calcite) είναι ορυκτό του ασβεστίου και κύριο συστατικό πολλών πετρωμάτων του γήινου φλοιού. Αποτελείται από ρομβοεδρικού πλέγματος ανθρακικό ασβέστιο. Η ονομασία "calcite" προέρχεται από το Λατινικό "calx", που σημαίνει "ασβέστης", λέξη η οποία αποτελεί αντιδάνειο του αρχαίου ελληνικού "χάλιξ". Ανευρίσκεται παγκοσμίως και αποτελεί το βασικό συστατικό των ασβεστολίθων καθώς και των μαρμάρων καθώς και των σταλακτιτών / σταλαγμιτών των σπηλαίων. Λόγω των ποικίλων τρόπων σχηματισμού του - είναι ιζηματογενούς προελεύσεως - έχουν περιγραφεί πάνω από 800 διαφορετικές μορφές του. Ο ασβεστίτης χρησιμοποιείται ευρέως στην οικοδομική, στην διακοσμητική (οι διαφανείς / ημιδιαφανείς παραλλαγές του), στην λιθογραφία και, υπό μορφή κόνεως, ως λίπασμα. Χρησιμοποιείται, επίσης, στην παρασκευή τσιμέντου και η ισλανδική κρύσταλλος στην κατασκευή οπτικών οργάνων. 

Ο χαλκανθίτης (αγγλ. chalcanthite) είναι ορυκτό ένυδρο θειικό άλας του χαλκού. Το όνομά του προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις χαλκός και άνθος λόγω της βελονοειδούς υφής του, που θυμίζει άνθος. Συχνά αναφέρεται με τις εμπειρικές ονομασίες γαλαζόπετρα (η οποία, όμως, δεν είναι ορυκτής προέλευσης) και «βιτριόλι του χαλκού» (copper vitriol).


Την γαλαζόπετρα, μπορούμε να την προμηθευτούμε από φυτώρια με γεωργικά φάρμακα. Το κομμάτι ασβεστίτη από την φύση ελεύθερα. Σε μια λεκάνη λοιπόν, που την γεμίζουμε με νερό, τα τοποθετούμε όλα μέσα, και την ξεχνάμε έπειτα για ένα περίπου μήνα. 

ΠΡΟΣΟΧΗ:  Την βάζουμε σε μέρος ασφαλές, μακριά από ζώα και παιδιά γιατί το διάλυμα είναι δηλητηριώδες. Κατά προτίμηση το μέρος να είναι σκιερό.

Οι χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν μέσα στο νερό μας δίνουν τον βελονοειδή γύψο [CaSO4.2H2O] ο οποίος παίρνει το ασβέστιο από τον ασβεστίτη και το θείο από τον Χαλκανθίτη.
_______________________________________________________________________
Οι φωτογραφίες του άρθρου είναι του Κωνσταντίνου Μπακολίτσα και του Παναγιώτη Καρούτσου.

Σύνδεσμος για την Σελίδα του 3ου Γενικού Λυκείου Αγρινίου

Τους ευχαριστούμε και τους δύο για τα κείμενα, τις φωτογραφίες, το πάθος τους για την σπηλαιολογία και την γεωλογία και το κυριότερο την ασχολία τους και την μετάδοση των εμπειριών και των γνώσεων αυτών στα νέα παιδιά.





Σχόλια