Τα φυτά του Ιλισσού // Βοτανική περιήγηση στο μοναδικό ανοιχτό τμήμα του Ιλισσού στην Αθήνα, στο Μετς.

Μια βοτανική περιήγηση

στο μοναδικό ανοιχτό τμήμα του Ιλισσού

στην Αθήνα, στο Μετς.

Εισαγωγή

Το παρόν άρθρο, η βοτανική μας περιήγηση στην ανοιχτή κοίτη του Ιλισσού, αποτελεί το έκτο μέρος της σειράς βοτανικές περιηγήσεις σε αρχαιολογικούς, ιστορικούς, πολιτιστικούς και φυσικούς χώρους. Αρωγός σε όλες τις περιηγήσεις μας αλλά και έμπνευση για την δημιουργία της παρούσας σειράς είναι ο συνεργάτης μας Σταύρος Αποστόλου, ο ερασιτέχνης φωτογράφος βιοποικιλότητας και ο άνθρωπος πίσω από το Natura Hellenica και αρκετές άλλες σελίδες σχετικού ενδιαφέροντος.

Ο Ιλισσός

Ο Ιλισσός ήταν, είναι και θα είναι το ιερό ποτάμι των Αθηνών. Συνδεδεμένο από παλιά με χώρους αναψυχής, λατρείας και μυστηρίων είναι ένα ποτάμι φορτωμένο ιστορίες και κυρίως μύθους. Είναι ίσως το μοναδικό ποτάμι παγκοσμίως που έχει γραφτεί με όλους τους δυνατούς γλωσσικούς τρόπους και δεν μπορούμε να πούμε για κανέναν από αυτούς ότι είναι λάθος. Στις πηγές και στις αρχαίες επιγραφές το συναντάμε με τις εξής παραλλαγές: 

- Ιλισό

- Ιλισσό

- Ειλισσό

- Ηιλισό

Στο παρόν ιστολόγιο το ποτάμι μας έχει απασχολήσει αρκετές φορές και για την ορθογραφία του έχουμε επιλέξει την γραφή Ιλισσός γιατί είναι η πλέον συνηθέστερη γραφή του από τις πηγές. 

Ο Ιλισσός λοιπόν, είναι ένας από τους τρεις ποταμούς των Αθηνών, Κηφισός και Ηριδανός οι άλλοι δύο, ο οποίος πηγάζει από τις βορειοδυτικές πλαγιές του Υμηττού και διερχόμενος με νοτιοανατολική διεύθυνση το λεκανοπέδιο καταλήγει σήμερα στο Φαληρικό όρμο. Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα έχυνε τα νερά του στον Κηφισό στο ύψος του Ρέντη.

Η επιθετική πολιτική κρατική επιλογή ενάντια στο ποτάμι και η παντελής έλλειψη διάθεσης προστασίας και ανάδειξης του, οδήγησαν στην πλήρη υπογειοποίηση του η οποία ξεκίνησε την δεκαετία του 1930 και ολοκληρώθηκε την δεκαετία του 1960.

Σήμερα λίγα μέτρα ανοιχτής, σχεδόν φυσικής κοίτης, σώζονται στο ύψος του Μετς, πίσω από το Ολυμπιείο και μέσα σε αυτά τα λίγα μέτρα έχει αναπτυχθεί, όπως είναι φυσικό, μια πλούσια βιοποικιλότητα. Ευχή μας είναι να δούμε σιγά σιγά και άλλα τμήματα του ποταμού να έρχονται στο φως και μια μέρα να το δούμε όλο και πάλι στο φως.

Στην συνέχεια θα δείτε μερικά από τα φυτά της ανοιχτής αυτής κοίτης. Η καταγραφή έγινε σε μια βόλτα στην περιοχή, παρέα με τον Σταύρο Αποστόλου και τον Ιωσήφ Ευφραιμίδη, τον Ιανουάριο του 2018.

Τα φυτά του Ιλισσού

Στην βόλτα μας καταγράψαμε τα εξής φυτά:

- Κισσό Hedera helix
- Λεύκες 
- Parietaria judaica
- Parkinsonia aculeata
- Ailanthus altissima 
- Arum sp
- Yucca elephantipes
- Oxalis pes-caprae
- Olea europaea
- Ευκάλυπτο, Eucalyptus sp. 
- Cupressus sempervirens
- Echium plantagineum
- Parkinsonia aculeata
- Sarcopoterium spinosum 
- Platanus orientalis
- Phoenix canariensis
- Δάφνη, Laurus nobilis
- Myrtus communis
- Acanthus mollis
- Cyperus alternifolius 
- Smyrnium olusatrum
- Cercis siliquastrum 
- Centaurea raphanina subsp. mixta
- Inula verbascifolia subsp. methanea

Παραθέτουμε επίσης εικόνες από μια προσωπική περιήγηση του Σταύρου ο οποίος πέρα από τα προηγούμενα εντόπισε και τα εξής ακόμα φυτά:

- Nerium oleander
- Asplenium ceterach
- Epilobium hirsutum
- Centaurea raphanina subsp. mixta
- Cyperus alternifolius
- Ficus carica
- Fumaria macrocarpa
- Nicotiana glauca
- Prunus dulcis
- Reichardia picroides
- Salvia verbenaca
- Sarcopoterium spinosum
- Sedum litoreum
- Senecio vulgaris
- Smyrnium olusatrum
- Umbilicus rupestris
- Urtica membranacea
- Verbascum undulatum

Τρία ενδημικά φυτά της κοίτης

Τρία είδη που βρέθηκαν στην κοίτη, το Sarcopoterium spinosum, η Centaurea raphanina subsp. mixta και η Inula verbascifolia subsp. methanea είναι φυτά τα οποία υπάρχουν στους βράχους από την αρχαιότητα σε συνέχεια. 

Συνεχίζουμε με τα φυτά:

Επίλογος Γεωμυθικής

Ευχαριστούμε τον Σταύρο προσωπικά, για ακόμα μια φορά, η φιλία του οποίου μας τιμά. Ένα από τα σπουδαία πράγματα της ασχολίας αυτής, της φωτογράφησης της βιοποικιλότητας, πέρα από την γνώση, είναι η καλλιέργεια της οπτικής μας και της αισθητικής μας. Το σκύψιμο για ένα κοντινό πλάνο σε ένα λουλούδι ή σε ένα ζώο, δείχνει ότι είμαστε άνθρωποι που θαυμάζουμε τον κόσμο μας και τον σεβόμαστε και αυτό είναι το σπουδαιότερο μάθημα για κάθε άνθρωπο: Η καλλιέργεια της αγάπης και του σεβασμού στην μάνα μας την γη και στα αδέλφια μας, τα φυτά, τα λουλούδια και τα πλάσματα της.

Καλές πράσινες βόλτες σε όλους!

_____________________________________________________________________

Έρευνα - Φωτογραφίες:

Θεοδοσόπουλος Δημήτρης, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Εξερευνητική ομάδα:
- Σταύρος Αποστόλου, Ερασιτέχνης φωτογράφος βιοποικιλότητας
- Ιωσήφ Ευφραιμίδης, Αρχιτέκτων

Αναγνώριση φυτών:
Σταύρος Αποστόλου, ο άνθρωπος πίσω από το Natura Hellenica