Δημόσιο Σήμα και οδός προς Ακαδημία // Τα ίχνη των αρχαίων δρόμων πάνω στην σύγχρονη πόλη

Δημόσιο Σήμα και οδός προς Ακαδημία.

Τα ίχνη των αρχαίων δρόμων 

πάνω στην σύγχρονη πόλη

Εισαγωγή

Υπάρχει μια πόλη κάτω από την πόλη. Η αρχαία πόλη των Αθηνών, οι δρόμοι της, οι οδοί της, τα δημόσια και τα ιδιωτικά της κτίρια, οι ναοί και τα ιερά της. Την πόλη αυτή ανακαλύπτουμε και αναδεικνύουμε σιγά σιγά. Το Δημόσιο Σήμα ήταν μια δημόσια οδός που ένωνε την αρχαία πόλη των Αθηνών (μέσα από το Δίπυλο), με το άλσος της Ακαδημίας Πλάτωνος. Αριστερά και δεξιά της οδού υπήρχαν πλήθος τάφων οι οποίοι φιλοξενούσαν τα λείψανα των επιφανών ανδρών της πόλεως αλλά και πολυάνδρια Αθηναίων και συμμάχων τους, που είχαν πεθάνει κατά την διάρκεια ενός πολέμου. Δυτικά και καθ όλο το μήκος του Δημοσίου Σήματος υπήρχε μια δεύτερη, παράλληλη, στενότερη οδός η οποία ένωνε και αυτή τον Κεραμεικό με το Γυμνάσιο της Ακαδημίας. Τα ίχνη αυτών των οδών τα φέρνουμε σήμερα στο φως και τα "ρίχνουμε" πάνω στην σύγχρονη πόλη των Αθηνών, προσπαθώντας να κατανοήσουμε την θέση και την λειτουργία τους.



Να σημειώσουμε εδώ μια πληροφορία για την ορολογία της αρχαίας οδοποιίας:

1. Οι φαρδιές και κεντρικές οδικές αρτηρίες ονομάζονταν οδοί και 
2. Οι πιο μικροί και στενοί δρόμοι ονομάζονταν δρόμοι


Το Δημόσιο Σήμα

Το Δημόσιο Σήμα, ήταν η οδός που ένωνε την πόλη των Αθηνών με την είσοδο της Ακαδημίας. Ήταν μια ιστορική και μεγαλοπρεπής οδός, πλάτους 40 και μήκους 1478 μέτρων, που στις δύο πλευρές της θάβονταν δημοσία δαπάνη οι επιφανείς άνδρες της πόλεως των Αθηνών και όσοι Αθηναίοι, αλλά και σύμμαχοί τους, έπεφταν σε πολεμικές συγκρούσεις. 

Ο Παυσανίας στο οδοιπορικό του στην Αθήνα του 2ου αιώνα μ.Χ. μας περιγράφει με αρκετές λεπτομέρειες την σειρά των ταφικών μνημείων, τα οποία ήταν περίπου όπως φαίνονται στην επόμενη εικόνα, όπως τα σχεδίασε ο Ι.Τραυλός:

Κατά μήκος του Δημοσίου Σήματος εκφωνήθηκε ο Επιτάφιος Λόγος του Περικλή, στο πολυάνδριο των νεκρών του 1ου χρόνου του Πελοποννησιακού πολέμου. Εκεί επίσης θάφτηκε και ο ίδιος ο Περικλής. 

Η οδός αυτή ξεκινούσε από την περιοχή του Κεραμεικού και εκατέρωθεν, στην αρχή της, είχε αριστερά το ιερόν της Αρίστης και της Καλλίστης και δεξιά της, τον Ναό του Διονυσίου Ελευθερέως για να καταλήξει στην είσοδο του άλσους της Ακαδημίας και στον βωμό του έρωτα.


Η αμαξιτή οδός προς την Ακαδημία

Παράλληλα με το Δημόσιο Σήμα, στην δυτική πλευρά, υπήρχε μια δεύτερη, παράλληλη, αμαξιτή οδός η οποία ένωνε και αυτή τον Κεραμεικό με το Γυμνάσιο της Ακαδημίας. Ίχνη αυτής της οδού υπάρχουν σήμερα ορατά στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου στον Κολωνό. Στην επόμενη φωτογραφία φαίνονται αυτά τα ίχνη όπως είναι σήμερα (Νοέμβριος 2017):

Τα ίχνη των οδών στην σύγχρονη Αθήνα

Στην παρούσα μελέτη μας, ανακαλύπτουμε τα ίχνη κάτω από τις πολυκατοικίες και τους δρόμους του σημερινού Κεραμεικού, του Δημοσίου Σήματος και της αμαξιτής οδού προς την Ακαδημία.

Στους χάρτες που ακολουθούν φαίνονται το μεν Δημόσιο Σήμα με κίτρινη γραμμή η δε αμαξιτή οδός προς Ακαδημία με κόκκινη γραμμή.

Οδοιπορικό πάνω στο ίχνος του Δημοσίου Σήματος με την ομάδα ΗΕΚΑΔΕΜΕΙΑ // Κυριακή 5.11.2017

Οι συνεργασίες με ανθρώπους που αγαπάνε αυτό που κάνουν και δίνουν αυτό που μπορούν, πάντα μας ενέπνεαν. Την Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2017 περπατήσαμε παρέα με τέτοιους ανθρώπους. Περπατήσαμε στην σύγχρονη πόλη της Αθήνας πάνω στα αρχαία ίχνη της. Εξερευνήσαμε μια αόρατη Αθήνα όχι μόνο για να μάθουμε την ιστορία του τόπου αλλά και των ανθρώπων της. Στόχος δεν είναι η συλλογή και η διάχυση της πληροφορίας. Αυτό είναι κομμάτι της μεθόδου. Στόχος είναι να κάνουμε έναν διάλογο με τον χώρο που ζούμε και να πληθύνουμε τα κριτήρια μας για την δημιουργία κάτι όμορφου και για τα δυο. Για την πόλη και για εμάς.

Στα αρχαία Παναθήναια, το βράδυ της 7ης μέρας ξεκινούσε μια Λαμπαδηδοδρομία, από τον βωμό του Προμηθέα στην Ακαδημία Πλάτωνος μέχρι τον βωμό της Αθηνάς στον Παρθενώνα.

Με πλήθος κόσμου περπατήσαμε πάνω σε αυτό το ίχνος, εντοπίζοντας τα ευρήματα στον χώρο της Ακαδημίας, κατά μήκος του Δημοσίου Σήματος, στον χώρο του Κεραμεικού και της Αγοράς και τέλος στα Προπύλαια της Ακρόπολης.

Μπράβο στην ΗΕΚΑΔΕΜΕΙΑ για ακόμα μια φορά για την πρωτοβουλία της. Τιμή μας που ήμασταν μέρος αυτής της παρέας.

________________________________________________________________________

Έρευνα - χάρτες - κείμενο - φωτογραφίες οδοιπορικού:
Θεοδοσόπουλος Δημήτριος, Αγρονόμος - Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.