Magic Βus και Hippie Trail // Η πορεία του "Μαγικού Λεωφορείου" από το Λονδίνο μέχρι την Ινδία και το Νεπάλ.

Magic Βus και Hippie Trail. 
Η πορεία του "Μαγικού Λεωφορείου" 
από το Λονδίνο μέχρι την Ινδία και το Νεπάλ.

Εισαγωγή

Στο παρόν άρθρο ταξιδεύουμε στα μονοπάτια του δρόμου των Χίππις (Hippie Trail), έτσι όπως αυτός χαράχτηκε και διαμορφώθηκε από το 1967 μέχρι και το 1979, οπότε η χερσαία διαδρομή Λονδίνο - Ινδία γίνεται πλέον απαγορευτική λόγω των πολέμων στις χώρες διέλευσης. Με κύριο μέσο μεταφοράς τα λεωφορεία, την πλέον οικονομική λύση της εποχής, οι τότε περιπετειώδεις νεαροί, που αυτοαποκαλούνταν φρικιά, ξεκινούσαν το μακρύ ταξίδι από το Λονδίνο προς τις χώρες και περιοχές παραγωγής μαριχουάνας και χασίς, με κύριο σκοπό την διασκέδαση, την περιπέτεια και την απρόσκοπτη χρήση του "ιερού φυτού". Στο παρόν άρθρο εντοπίζουμε αυτή την πορεία και τις πόλεις σταθμούς, στο ταξίδι από το Λονδίνο μέχρι την Ινδία και παράλληλα ξετυλίγουμε την ιστορία του πιο περιπετειώδη "μαγικού" δρόμου στην σύγχρονη τουριστική εποχή. Ακόμα αποσαφηνίζουμε τι ήταν το Magic Bus και ξεκαθαρίζουμε τους μύθους και τις αλήθειες που κρύβονται πίσω από το αυτό το όνομα.

Η προέλευση του Hippie Trail 
Χερσαίες αποστολές εξερευνήσεων στην Ανατολή

Το ταξίδι στην Ανατολή ήταν ανέκαθεν ελκυστικό και κατά καιρούς, πολλοί περιπετειώδεις εξερευνητές, άλλοι επίσημα άλλοι ανεπίσημα, το αποτόλμησαν.


Οι ρίζες του Hippie Trail, είναι πιθανόν να προέρχονται από τις χερσαίες αποστολές, από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και μετά, μικρών ομάδων εύπορων ατόμων ή χορηγούμενων φοιτητών που ταξίδευαν από την Αγγλία προς την Ανατολή με αυτοκίνητα τύπου Land Rover ή Bedford Dormobile, για την εξερεύνηση απάτητων βουνών και την εκπόνηση επιστημονικών μελετών και ερευνών, με συχνή έκδοση των πορισμάτων των ερευνών τους αργότερα.


Τα αεροπορικά ταξίδια τότε, ήταν στα σπάργανα και απαγορευτικά λόγω των υψηλών τιμών των εισιτηρίων. Αλλά για εκείνους που αναζητούσαν την περιπέτεια, η προοπτική ενός επικού ταξιδιού ξηράς ήταν τόσο ελκυστική όσο και προσιτή.


Η οργάνωση των ταξιδιωτικών εταιρειών λεωφορείων

Η πρώτη βρετανική εταιρεία λεωφορείων που εκτέλεσε μια τέτοια χερσαία διαδρομή ήταν η Indiaman το 1957, ενώ λίγο αργότερα ξεκίνησε δρομολόγια και η Swagman Tours (αργότερα μετονομάστηκε σε Asian Greyhound). Αυτό που ξεκίνησε ως πράξη ενός ανθρώπου που φρόντιζε για μια χούφτα περιπετειώδεις ταξιδιώτες, γρήγορα συγκέντρωσε πολύ κόσμο ενδιαφερόμενο και καθώς η σχετική αγορά αυξήθηκε, πολλές ακόμα εταιρείες λεωφορείων άρχισαν να ξεφυτρώνουν στο Λονδίνο, την δεκαετία του 1960.


Η Έλευση των Hippies
Η εμφάνιση των Χίππις

Οι πρώτοι χερσαίοι ταξιδιώτες που θα μπορούσαν να περιγραφούν ως Χίππις εμφανίστηκαν περίπου το 1967, όταν ο όρος έγινε συνώνυμος για όποιον είχε μακριά μαλλιά. Η έννοια της «μυστικιστικής Ανατολής» είχε ήδη κερδίσει το ενδιαφέρον και σε συνδυασμό με το ταξίδι των Beatles στην Ινδία, μια ταξιδιωτική φλόγα ξέσπασε το 1968, με τον αριθμό των νέων ανθρώπων που ξεκινούσαν για το "μαγικό ταξίδι" να αυξάνεται δραματικά.

Φεβρουάριος 1968. Ταξίδι των Beatles στην Ινδία.
Τα μέλη του συγκροτήματος μέσα στους κίτρινους κύκλους,
με τον  Maharishi πίσω τους καθιστό σε κάθισμα.
Αριστερά και δεξιά μαθητές του Maharishi.
Πίσω από τον Maharishi βρίσκεται το πορτραίτο του γκουρού του,
Brahmananda Saraswati.

Δεν ήταν μόνο οι Ευρωπαίοι που ενδιαφέρθηκαν τότε, αλλά ακόμα και οι Αμερικανοί και οι Καναδοί διέσχισαν τον Ατλαντικό για να λάβουν μέρος, όπως επίσης και οι Αυστραλοί με τους Νεοζηλανδούς, που για αυτούς σίγουρα η διαδρομή ήταν πιο βολική. 

Υπήρχαν πολλοί λόγοι για να κάνει κανείς το ταξίδι: 

- μερικοί αναζητούσαν την πνευματική φώτιση, 
- μερικοί έψαχναν διαφυγή από έναν άκαμπτο συμβατικό τρόπο ζωής, 
- μερικοί έψαχναν ευκαιρίες για κέρδος και τέλος,
- μερικοί που απλά ήθελαν να εξερευνήσουν και να δουν τον κόσμο. 

Όλοι πάντως είχαν μια διάθεση για περιπέτεια, αλλά δεν είναι και όλοι τους που θα μπορούσαν να περιγραφούν ως Χίππις (hippies). Πολλοί, όπως είπαμε, ήταν απλά πρόθυμοι να εξερευνήσουν την χερσαία διαδρομή προς τα ανατολικά, όπως είχε κάνει μερικές εκατοντάδες χρόνια νωρίτερα ο Marco Polo.

Ο δρόμος της Ανατολής γίνεται δρόμος των Χίππις

Αλλά από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μετά, το μεγαλύτερο ενδεχομένως πλήθος ταξιδιωτών, ενωμένο με ένα ένα κοινό ενδιαφέρον, ήταν εκείνοι οι νέοι με μακριά μαλλιά που έδωσαν στο hippie trail το όνομά του και αυτό που όρισε τον δρόμο του hippie ήταν ότι οδηγούσε στα μεγάλα κέντρα παραγωγής χασίς του κόσμου.

Ο Λίβανος, το Αφγανιστάν, το Τσιτράλ, το Κασμίρ, το Νεπάλ, γνωστά ονόματα στους καπνιστές μαριχουάνας της δεκαετίας του εξήντα και του εβδομήντα, τα οποία έγιναν διάσημα για την εύκολη πρόσβαση στο "μαγικό χόρτο", δεν γνωρίζουμε αν θα είχαν αποτελέσει προορισμό για όλη αυτή την νεολαία, αν δεν καλλιεργούνταν εκεί το συγκεκριμένο φυτό.


Ποικίλες εταιρείες λεωφορείων ξεπήδησαν τότε, ώστε να ληφθεί μέριμνα γι 'αυτούς, με φτηνές διαφημίσεις, κυρίως στον «υπόγειο τύπο». Μοιράστηκαν το δρόμο με μια ετερόκλητη πομπή αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, φορτηγά, λεωφορεία, ακόμη και μοτοσικλέτες.


Πολλά οχήματα ποτέ δεν ολοκλήρωναν όλη τη διαδρομή, και πολλά άλλα ποτέ δεν γυρνούσαν πίσω. Όπως και να το κάνουμε, ήταν ένα ταξίδι χιλιάδων χιλιομέτρων προς κάθε κατεύθυνση και εκτός αυτού, περιλάμβανε περάσματα σε ψηλά και απόκρημνα βουνά, σε καυτές ερήμους και σε πολύ ανώμαλους δρόμους.




Οι δημόσιες συγκοινωνίες αποτελούσαν μια ακόμα επιλογή. Παρά το γεγονός ότι ο σιδηρόδρομος εκείνες τις ημέρες έφτανε μέχρι την Κωνσταντινούπολη, πολλοί το τολμούσαν μιας και μετά υπήρχαν φθηνά τοπικά λεωφορεία. Πολλοί Δυτικοί οδηγοί όμως, έπαιρναν και άλλους συνεπιβάτες, από τη διάσημη Pudding Shop της Πόλης, όπου συχνά οργανώνονταν βόλτες και ταξίδια με τα δικά τους ιδιωτικά οχήματα. Η πρόσβαση σε φθηνά σιδηροδρομικά ταξίδια συνεχιζόταν πάλι στο Πακιστάν και την Ινδία.


Ακόμα και με ωτοστόπ

Ο κόσμος έκανε επίσης ωτοστόπ, ιδιαίτερα στο δρόμο της επιστροφής, αν και αυτό γινόταν κυρίως στην Ευρώπη, καθώς το κόστος των δημόσιων μέσων μεταφοράς ήταν εξαιρετικά χαμηλό στην Ασία.


Τέλος Δυτικοί που μπορούσαν να οδηγήσουν, μερικές φορές μισθώνονταν για να μεταφέρουν οχήματα από τη Γερμανία προς το Λίβανο ή το Ιράν, ένας άλλος φθηνός τρόπος για να πραγματοποιήσουν το ταξίδι.

Η Hippie Trail διαδρομή
Συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη

Η διαδρομή του Hippie Trail ξεκινούσε ουσιαστικά στην Κωνσταντινούπολη, στο σημείο όπου όλοι οι δρόμοι από την Ευρώπη προς Ασία συνέκλιναν.


Τουρκία - Λίβανος


Από εδώ η κύρια διαδρομή οδηγούσε μέσω της Τουρκίας προς το Ιράν, αν και μερικοί κατευθύνονταν νότια προς το Λίβανο, όπου για αιώνες ήταν η κύρια χώρα παραγωγής χασίς της Μέσης Ανατολής.


Ιράν - Αφγανιστάν


Από την Τουρκία η κλασική διαδρομή συνεχιζόταν μέσα από το Ιράν, μια κοσμική τότε χώρα υπό την διοίκηση του Σάχη και έφτανε στο Αφγανιστάν, τον πρώτο μεγάλο προορισμό της διαδρομής, μια χώρα όπου οι ξένοι ήταν πολύ ευπρόσδεκτοι και όπου ένα μεγάλο ποσοστό του ντόπιου πληθυσμού έκανε χρήση χασίς.


Ινδία - Νεπάλ


Μετά από το Αφγανιστάν το μονοπάτι προσέφερε πολλές επιλογές για αλλαγή πορείας. Με την είσοδό στο Πακιστάν κάποιοι κατευθύνονταν βόρεια προς το Τσιτράλ, αλλά η πλειοψηφία διέσχιζε τη χώρα με προορισμό την Ινδία, όπου ένα ταξίδι μέχρι το Κασμίρ ήταν μια δημοφιλής επιλογή για τους ενθουσιώδεις νέους και νέες της εποχής.


Η Βόρεια Ινδία προσέφερε και άλλους προορισμούς όπως το Manali, έναν άλλο δημοφιλή προορισμό για τους Χίππις και ενός άλλου κέντρου της καλλιέργειας μαριχουάνας.



Τους χειμερινούς μήνες ωστόσο, οι περισσότεροι Χίππις κατευθύνονταν νότια για τις παραλίες της Γκόα, όπου το χασίς ήταν πάντα ελεύθερο και διαθέσιμο, αν και στην πραγματικότητα δεν παραγόταν εκεί. Αλλά το καλοκαίρι το Hippie Trail  κατέληγε στα βουνά του Νεπάλ, όπου μέχρι το 1973 υπήρχαν πολλά καταστήματα χασίς που λειτουργούσαν νόμιμα και όπου δεν υπήρχε καμία πραγματική δυσκολία για τους επισκέπτες να αποκτήσουν charas αρίστης ποιότητας.

Η κάρτες VISA, όπου απαιτούνταν, μπορούσαν να επιτευχθούν εύκολα στα σύνορα ή στις πόλεις καθ'οδόν. Οι κάτοχοι Βρετανικών διαβατηρίων μάλιστα δεν χρειάζονταν θεώρηση για να παραμείνουν στην Ινδία μακροπρόθεσμα.

Φρικιό - Όχι Hippie

Αυτοί που ακολουθούσαν το Hippie Trail συχνά αναφέρονταν σε αυτό ως "πηγαίνω στην Ινδία", ένας σύντομος και απλός τρόπος να περιγράψουν το ταξίδι. Δεν αποκαλούσαν τους εαυτούς τους "hippies", προτιμώντας αντί αυτού τον όρο «φρικιά». Στο Κατμαντού όλοι γνώριζαν την "Freak Street", την Οδό των Φρικιών, αν και το επίσημο όνομα ήταν Jochen Tole. Ενώ άλλοι ταξιδιώτες, εκείνοι που δεν ήταν "φρικιά", εύλογα αναφέρονταν στη διαδρομή ως "χερσαία", ο δρόμος των Χίππις ήταν ένα ξεκάθαρο "μονοπάτι".



Σε κάθε μεγάλη στάση στο δρόμο υπήρχαν ξενοδοχεία, εστιατόρια και καφετέριες που εξυπηρετούσαν σχεδόν αποκλειστικά τους Δυτικούς χασισοπότες, οι οποίοι δικτυώνονταν μεταξύ τους, δεδομένου ότι περιπλανόντουσαν και ανατολικά και δυτικά, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν οδηγοί Lonely Planet και φυσικά ούτε internet.

Οι Χίππις είχαν την τάση να περνούν περισσότερο χρόνο αλληλεπιδρώντας με τον τοπικό πληθυσμό σε σχέση με τους παραδοσιακούς τουρίστες αξιοθεάτων. Κατά βάση δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον για πολυτελή καταλύματα, ακόμη και αν θα μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά, κάτι το οποίο λίγοι μπορούσαν.  Φυσικά, παρέμεναν ακόμα τουρίστες στην πραγματικότητα, έστω και διαφορετικού είδους, με κύριο σκοπό τον ηδονισμό.

Υπήρχαν απώλειες, χωρίς αμφιβολία. Το να παραμείνεις υγιείς, ήταν εξαιρετικά δύσκολο, ιδιαίτερα στο Αφγανιστάν και ακόμη και οι Χίππις σε πολλές περιπτώσεις υποβάλλονταν σε ισχυρό πολιτισμικό σοκ. Κάποιοι αρρώσταιναν σοβαρά, ή ξέμεναν από χρήματα, και φυσικά έπρεπε να επιστρέψουν στο σπίτι τους. Κάποιοι άλλοι φυλακίζονταν, μια όχι και τόσο ευχάριστη εμπειρία οπουδήποτε και ιδιαίτερα σκληρή σε μια τριτοκοσμική χώρα.

Οι περισσότεροι επιβίωσαν, εντούτοις, και έζησαν για να πουν την ιστορία της επιστροφής τους, που συχνά ενέπνεε και άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Και μερικοί παρέμειναν εκεί, βρήκαν τρόπους να συντηρήσουν τον εαυτό τους, και εξακολουθούν να ζουν στην Ινδία.


Το τέλος του Hippie Trail

Το κλασικό Hippie Trail έφτασε στο τέλος του το 1979, όταν η ισλαμική επανάσταση στο Ιράν και η ρωσική εισβολή του Αφγανιστάν έκλεισε την χερσαία διαδρομή των Δυτικών ταξιδιωτών. Ο Λίβανος ήταν ήδη σε εμφύλιο πόλεμο και το Τσιτράλ και το Κασμίρ έγιναν λιγότερο ελκυστικά λόγω των εντάσεων που είχαν δημιουργηθεί στην περιοχή. Ακόμα και το Νεπάλ τελικά έχασε την ειρήνη και την ηρεμία του.

Τα ταξίδια μέσω αεροπλάνο είχαν γίνει πλέον προσιτά και οι παραλίες της Goa έγιναν το κύριο κέντρο της hippie σκηνής, με βάση γύρω από το χωριό Αντζούνα, όπου πολλά σπίτια ενοικιάζονταν και άλλα χτίστηκαν από την αρχή για να φιλοξενήσουν τη μαζική εισροή των τουριστών των 80s. Αυτοί που πέταγαν στην Γκόα στα επόμενα χρόνια για να συμμετάσχουν στην χίπικη ζωή αναμφίβολα διασκέδαζαν, με τους πιο τολμηρούς να ταξίδευαν στην ενδοχώρα της Ινδίας για την εύρεση της περιπέτειας.

Όπως και να το κάνουμε όμως το κλασικό Hippie Trail μέσω της χερσαίας διαδρομής, το οποίο διήρκεσε κάτι περισσότερο από δέκα χρόνια, είχε κλείσει για πάντα.

Το Magic Bus


Ο Γκρεγκ Ουίλλιαμς και τα αρχικά ταξίδια

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ο Γκρέγκ Ουίλλιαμς, περιπλανώμενος ο ίδιος στις Ινδίες, σκεπτόμενος το πολυάριθμο πλήθος που επιθυμούσε να ταξιδέψει ως εκεί, αποφάσισε να αγοράσει ένα παλιό βαν, έναντι 300 τότε δολαρίων. Τις επόμενες δύο μέρες ασχολήθηκε κυρίως με τη διακόσμησή του, στολίζοντας το με λουλούδια και άλλα ψυχεδελικά σύμβολα.

Με εντολή των αρχών όμως την τρίτη μέρα έπρεπε να αποχωρήσει από την χώρα. «Μέσα στις επόμενες δύο ώρες πήγα στα ξενοδοχεία της περιοχής και μάζεψα σαράντα περίπου άτομα που πήγαιναν στην Καμπούλ, στο Αφγανιστάν. Ζήτησα 10 δολάρια από τον καθένα» δήλωνε σε συνέντευξή του για το ξεκίνημα του εγχειρήματος, στις αρχές τις δεκαετίας του ’80.

«Τα λεφτά κάλυψαν τα έξοδα κι έτσι κατέληξα στην Καμπούλ με ένα τουριστικό βαν το οποίο δεν είχε κοστίσει τίποτα. Εκεί βελτίωσα τη διακόσμηση, χρυσά πλαστικά καθίσματα και εικόνες από τρένα αεροπλάνα και ποτάμια που κυλούσαν στόλιζαν το λεωφορείο. Στην οροφή τοποθέτησα μια σχάρα για τις αποσκευές, μιμούμενος τα τοπικά τουριστικά λεωφορεία. Όταν επέστρεψα στην Ευρώπη, αποφάσισα να αγοράσω κι ένα δεύτερο λεωφορείο που θα πραγματοποιούσε την ίδια διαδρομή. Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα…». Με κόστος χαμηλότερο από εκείνο των λοιπών μέσων μεταφοράς, η επιχειρηματική ιδέα του Γκρεγκ αποδείχθηκε παραπάνω από επιτυχημένη.

Το ταξίδι δεν ήταν πάντα εύκολο μιας και τα λεωφορεία, ειδικά στην αρχή, ήταν υποτυπωδώς εξοπλισμένα με τα απαραίτητα. Καμιά φορά απουσίαζε ακόμα και η ρεζέρβα. «Ανατολικά του Ιράν, στη μέση ενός άγριου χειμώνα, ταξιδεύαμε με χαλασμένο καλοριφέρ. Κάποια στιγμή ένιωσα πως είχε τόσο κρύο που δεν μπορούσα να οδηγήσω. Τότε ήταν που κάποιος από τους επιβάτες αποκάλεσε το λεωφορείο μαγικό κι από εκεί κι έπειτα διατήρησα το όνομα αυτό» αναφέρει στην ίδια συνέντευξη».

Η επέκταση

Μόλις η επιχειρηματική ιδέα άρχισε να ευδοκιμεί το Magic Bus, όπως ονομάστηκε η εταιρεία, απέκτησε συνεργαζόμενα ταξιδιωτικά γραφεία σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Αρχικά ήταν το Άμστερνταμ, ακολούθησε η Αθήνα και στο τέλος η εταιρεία απέκτησε 19 γραφεία στις 19 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις. Το κόστος του εισιτήριου ήταν το μισό από αυτό του αεροπλάνου ενώ ήταν φτηνότερο ακόμα κι απ’ του τραίνου. Από Λονδίνο προς Παρίσι 23 δολάρια, προς Μόναχο 52 δολάρια, προς Ρώμη 76 δολάρια, το ίδιο και προς Αθήνα, προς Γενεύη 44 δολάρια και προς Άμστερνταμ 24.

«Με το που έκλεισαν τα σύνορα του Αφγανιστάν τα magic buses συνέχισαν τα δρομολόγια τους μεταφέροντας τους νέους σε πόλεις εντός Ευρώπης. Αν και το σκηνικό είχε αρχίσει ήδη να διαφοροποιείται και οι ταξιδιώτες να μην είναι οι γνωστοί χίπις» αναφέρει η κ. Ρία Βαν ντε Λοχτ, σύζυγος του ιδιοκτήτη.. «Η απήχηση των ταξιδιών συνέχισε να είναι μεγάλη μιας και το εισιτήριο παρέμεινε οικονομικό και το ταξίδι εναλλακτικό» συμπληρώνει.

Στην φωτογραφία φαίνεται ο Graham Bourne, οδηγός για την αυθεντική Magic Bus εταιρεία, κρατώντας ένα πακέτο τσιγάρων (δεύτερος από αριστερά). Η φωτογραφία έχει παρθεί στην Αθήνα. Στα δεξιά του είναι ο Tom, ένας Καναδός που έμεινε τελικά στην Ινδία. Ο Tom ήταν ένας οδηγός για τον κύριο ανταγωνιστή της Magic Bus, την εξίσου παράνομη εταιρεία Sunshine Travel. Δύο ημέρες πριν, ο Tom είχε τρακάρει το λεωφορείο του, ένα Setra 6, με ένα σταθμευμένο όχημα στο σκοτάδι. Ο Graham ανέλαβε την φυγάδευση του από την Ελλάδα. (Με την είσοδο στην Ελλάδα κάθε όχημα δηλωνόταν με σφραγίδα στο διαβατήριο του οδηγού, για να μην το πουλήσει ή το αφήσει και εγκαταλείψει την χώρα). Ο μακρυμάλλης άντρας στην άκρη δεξιά είναι ο δεύτερος οδηγός του Graham, ήταν Αυστραλός και ονομαζόταν Mike. Η γυναίκα της φωτογραφίας είναι η Nicole από την Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνια.


Το Magic Bus στην Ελλάδα

Το Magic Bus στην Ελλάδα λοιπόν, δεν ήταν τίποτα άλλο από την συνεργαζόμενη εταιρεία με την μαμά εταιρεία Magic Bus Co στο Άμστερνταμ. Ιδρύθηκε το 1976, στεγαζόταν αρχικά στην Κυδαθηναίων και στις μεγάλες του δόξες μεταφέρθηκε σ’ ένα ημιυπόγειο στη Φιλελλήνων. Ιδιοκτήτης της εταιρείας ήταν ο Χρήστος Πετρόπουλος. Τα λεωφορεία μετέφεραν τους νέους της Ευρώπης στην Αθήνα και ξανά πίσω. Βασικές πόλεις αφετηρίας όπως λέει και το τραγούδι ήταν το Άμστερνταμ, το Λονδίνο και το Βερολίνο.




Ηλεκτρονικά ο χάρτης που έχουμε φτιάξει με τις στάσεις του Hippie Trail:

____________________________________________________________________________

Κείμενο - Έρευνα:

Θεοδοσόπουλος Δημήτρης, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π.

*μεγάλο μέρος του κειμένου είναι μετάφραση του άρθρου:
http://www.midafternoonmap.com/2013/10/the-hippie-trail.html

*το κείμενο για το magic bus είναι από το:
http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/707806/h-pragmatiki-istoria-tou-magic-bus


Πηγές:
Ιστοσελίδες:

1. http://www.richardgregory.org.uk/
2. https://www.flickr.com/photos/20735011@N08/
3. http://flickriver-lb-1710691658.us-east-1.elb.amazonaws.com/photos/20735011@N08/
4. http://www.midafternoonmap.com/2013/10/the-hippie-trail.html
5. http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/707806/h-pragmatiki-istoria-tou-magic-bus

Σχόλια